فرش، به عنوان عنصری ارزشمند و تکمیل کننده دکوراسیون هر خانه، نیازمند مراقبت ویژه است. چه فرش ماشینی باشد و چه دستبافت، رعایت اصول نگهداری از آن، شرط حفظ زیبایی و افزایش طول عمرش است. عدم توجه به این اصول می‌تواند به آسیب جدی پوسیدگی، ساییدگی، سوختگی، بید خوردگی و رنگ‌پریدگی منجر شود.

در این مقاله، مجموعه‌ای از روش‌ها و نکات کلیدی اصول نگهداری صحیح از فرش‌های دست‌بافت و ماشینی ارائه می‌شود تا بتوانید با اطمینان خاطر، از زیبایی و لطافت فرش خود به مدت طولانی لذت ببرید.

اصول نگهداری صحیح از فرش‌ های دست ‌بافت و ماشینی

در ادامه، 18 روش کاربردی برای نگهداری صحیح از فرش ‌های دست ‌بافت و ماشینی ارائه شده است تا زیبایی و دوام آن‌ها را حفظ کنید.

1-پهن نکردن فرش بر روی کف‌های گچی و آهکی

یکی از اصول نگهداری صحیح از فرش ‌های دست ‌بافت و ماشینی پهن نکردن فرش بر روی کف‌های گچی و آهکی است. قرار دادن فرش روی کف‌های گچی یا آهکی می‌تواند موجب پوسیدگی آن شود. بنابراین، برای محافظت از فرش، پیش از پهن کردن آن باید مطمئن شوید که سطح موردنظر فاقد آهک یا گچ است.

مطالعه بیشتر: 8مورد از مشخصات فرش ماشینی خوب

2-پهن کردن فرش روی سطح صاف و بدون شیب

نگهداری فرش ماشینی یا دستبافت روی سطوح ناصاف، غیرهموار یا شیبدار می‌تواند باعث آسیب دیدگی آن شود. استفاده از فرش روی این‌گونه سطوح باعث سایش نامتوازن، فرسایش بیشتر بخش‌های برجسته و تغییر شکل فرش خواهد شد.

3-انداختن فرش روی موکت

یکی از نکاتی که در اصول نگهداری صحیح از فرش ‌های دست ‌بافت ، فرش ماشینی طرح دستبافت و ماشینی توصیه می‌شود، عدم استفاده از موکت زیر آن است. اگرچه استفاده از موکت رایج و گاهی توصیه می‌شود، اما این کار می‌تواند فرایند سایش فرش را تسریع کند. بنابراین، برای محافظت بهتر از فرش‌های ماشینی و دستبافت، توصیه می‌شود از پهن کردن آن‌ها روی موکت خودداری کنید.

4-تا نزدن فرش

انتخاب فرش با اندازه مناسب برای جلوگیری از مشکلاتی مانند بریدن بخش‌های بزرگ یا تا زدن فرش، از نکات مهمی است که هنگام خرید باید به آن توجه کرد. نگهداری از فرش‌های بریده‌شده سخت‌تر است و باعث کاهش دوام آن می‌شود. همچنین، تا کردن فرش باعث سایش و فرسایش بیشتر آن شده و محیط تاریک درون تاها، امکان رشد میکروب، باکتری و بید را فراهم می‌کند.

5-شست‌وشوی سالیانه فرش

شست‌وشوی سالیانه یکی از اصول نگهداری صحیح از فرش‌ های دست ‌بافت و ماشینی به شمار می‌آید. نگهداری فرش‌های آلوده نه‌تنها به حفظ کیفیت آن‌ها کمکی نمی‌کند، بلکه به‌تدریج باعث آسیب به ساختار فرش می‌شود. شست‌وشو باعث پاکیزگی، جلوگیری از بیدزدگی و تجمع باکتری‌ها می‌شود. شست‌وشوی سالیانه، الیاف فرش را به حالت اولیه و شاداب خود بازمی‌گرداند، لکه‌ها و آلودگی‌ها را از بین برده و از چرک‌مرده شدن فرش جلوگیری کرده و آسیب‌های ناشی از آلودگی را کاهش می‌دهد.

مطالعه بیشتر: بهترین روش‌ تمیز کردن فرش بدون شستن در خانه

6-اجتناب از قرار دادن طولانی‌مدت اجسام سنگین روی فرش

قرار گرفتن مداوم اجسام سنگین روی فرش باعث فشردگی و سفت شدن الیاف خاب و کاهش ضخامت فرش می‌شود. یکی از نکاتی که در اصول نگهداری صحیح از فرش ‌های دست ‌بافت و ماشینی توصیه می‌شود، این است که تا حد امکان از قرار دادن اجسام سنگین روی آن خودداری کنید.

هرچه تراکم فرش شما بالاتر باشد، مقاومت بیشتری در برابر وزن اجسام سنگین خواهد داشت. برای انتخاب بهترین تراکم فرش ماشینی می‌توانید مقاله «تراکم فرش چیست و چرا اهمیت دارد؟» را مطالعه کنید.

7-قرار گرفتن فرش در معرض نور خورشید

یکی از اصول نگهداری صحیح از فرش ‌های دستبافت و ماشینی، جلوگیری از قرار دادن آن‌ها در معرض نور مستقیم خورشید است. خشک کردن طولانی‌مدت فرش زیر نور آفتاب یا قرار گرفتن بخش‌هایی از آن زیر پنجره‌های نورگیر می‌تواند منجر به پوسیدگی و رنگ‌پریدگی فرش شود.

8-آویزان نکردن فرش

آویزان نگه داشتن فرش، به‌ویژه فرش‌های ابریشمی، به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود. این روش می‌تواند باعث ایجاد چین‌خوردگی و آسیب به ساختار فرش شود. به‌خصوص در مورد فرش‌های ابریشمی یا چله ابریشم، آویزان کردن فرش موجب تخریب آن می‌شود. برای تابلوفرش نیز حتماً باید به اصول قاب‌گیری توجه داشته باشید و برای نصب روی دیوار، از میخ یا آویزی با سر غیر تیز استفاده کنید تا در صورت بروز حادثه، به فرش آسیبی وارد نشود.

مطالعه بیشتر: راهنمای درآمد بافت تابلو فرش در منزل

9-نظافت هفتگی فرش‌های ماشینی و دستبافت

نظافت هفتگی یکی از مهم‌ترین اصول نگهداری صحیح از فرش های دست ‌بافت و ماشینی است. برای این منظور، باید فرش را هفته‌ای یک‌بار با جاروبرقی تمیز کرد تا گرد و خاک از سطح آن پاک شود و الیاف خاب مرتب شوند. البته در مکان‌های کم‌تردد می‌توان فاصله زمانی بیشتری برای نظافت در نظر گرفت.

10-استفاده از جاروبرقی با درجه بالا و فرچه برای نظافت فرش

نظافت هفتگی با جاروبرقی نقش مؤثری در تمیزی فرش دارد، اما استفاده از جاروبرقی با درجه بالا همراه با فرچه تمیزکننده، حداکثر ماهی یک‌بار، به زدودن عمقی غبار کمک می‌کند. این روش به‌ویژه در شهرهای بزرگ و آلوده، مانع از چرک‌مردگی فرش می‌شود. در استفاده از فرچه، دقت داشته باشید که به بافت فرش، به‌خصوص ریشه‌ها، آسیبی وارد نشود.

11-چرخاندن فرش

پس از پهن کردن فرش در محیط، با گذشت زمان و رفت‌ و آمدها، فرش دچار تغییراتی می ‌شود. این تغییرات ناشی از پاخوردگی معمولاً آسیب‌زا نیستند، اما برای اینکه فرش به‌طور یکنواخت ساییده شود و نقاط پررفت‌وآمد دچار آسیب بیشتری نشوند، توصیه می‌شود بسته به میزان رفت‌وآمد، ماهی یک‌بار فرش را 360 درجه و در خلاف جهت پاخوردگی بچرخانید.

چرخاندن منظم فرش یکی از روش‌های مؤثر برای نگهداری فرش‌های ماشینی و دستبافت است و به یکنواخت ماندن رنگ و کیفیت فرش کمک می‌کند.

12-لکه‌گیری فرش

یکی از مهم‌ترین اصول نگهداری صحیح از فرش های دست ‌بافت و ماشینی، لکه‌گیری سریع و به‌موقع است. اقدام سریع برای پاک کردن لکه‌ها از سخت شدن و نیاز به روش‌های تخصصی جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود فرش شما سالم و بدون نقص باقی بماند. بنابراین، در صورت ریختن مواد و ایجاد لکه روی فرش، توصیه می‌شود پیش از خشک شدن لکه، فوراً آن را پاک کنید.

لکه‌گیری سریع مانع رنگ گرفتن و پوسیدگی الیاف فرش می‌شود و کمک می‌کند که شستشوی کامل فرش در مراحل بعدی نتیجه بهتری به همراه داشته باشد.

13-اصول نگهداری فرش ابریشمی

نگهداری از فرش‌های ابریشم ماشینی مستلزم رعایت نکات ویژه‌ای است. این نوع فرش‌ها به دلیل ظرافت خاص خود نیازمند مراقبت‌های دقیق‌تری هستند. تمیز کردن فرش‌های ابریشمی باید تنها توسط قالیشویی‌های مجرب و با روش اعلاشویی انجام شود.

برای اطلاعات بیشتر درباره فرش‌های ابریشم و روش‌های نگهداری آن‌ها، می‌توانید مقاله «فرش ماشینی ابریشمی» را مطالعه کنید.

14-پیشگیری از رطوبت گرفتن فرش

رطوبت یکی از مخرب‌ترین عوامل برای فرش‌هاست. نگهداری فرش‌های ماشینی و دستبافت در محیطی خشک و دور از رطوبت از اصول مهم حفظ آن‌هاست. عواملی مانند رطوبت کف خانه، آبگرفتگی، یا خشک نشدن کامل فرش پس از شست‌وشو می‌توانند موجب پوسیدگی، کپک، قارچ و بیدزدگی شوند. بنابراین، پیش از پهن کردن فرش، مطمئن شوید که کف خانه خشک است و سیستم لوله‌کشی منزل سالم می‌باشد.

15-پیشگیری از سوختگی فرش

سوختگی الیاف، یکی از آسیب‌های جدی و غیرقابل جبران به فرش است. به همین دلیل، همیشه احتیاط کنید و اجسام داغ را مستقیماً روی فرش قرار ندهید. در صورت وقوع چنین حوادثی، سریعاً اقدام به ترمیم و رفوی فرش کنید.

16-پهن نکردن چند فرش روی هم

از جمله اصول نگهداری صحیح از فرش های دست ‌بافت و ماشینی، جلوگیری از پهن کردن چند فرش به‌گونه‌ای است که روی یکدیگر قرار گیرند. اگر در یک فضا قصد دارید چند فرش را پهن کنید، حتماً دقت کنید که فرش‌ها روی هم نیفتند، زیرا این امر می‌تواند منجر به ساییدگی و آسیب به فرش‌ها شود.

17-جلوگیری از نفوذ رطوبت گلدان به فرش

رطوبت ناشی از گلدان‌ها می‌تواند به‌طور خاموش و تدریجی به فرش آسیب برساند. این رطوبت به مرور زمان باعث پوسیدگی فرش می‌شود. برای حفظ سلامتی فرش‌ها، پیشنهاد می‌کنیم از قرار دادن گلدان‌های گل طبیعی روی فرش خودداری کنید.

18-استفاده از ترمز فرش و روش‌های جلوگیری از لیز خوردن آن

لیز خوردن فرش می‌تواند منجر به حوادث ناخواسته و همچنین کشیدگی، کیس شدن یا پارگی فرش شما گردد. به‌کارگیری ترمزهای فرش و استفاده از روش‌های مؤثر برای جلوگیری از لیز خوردن آن، از جمله نکات مهم در اصول نگهداری صحیح از فرش های دست ‌بافت و ماشینی است. با مطالعه مقاله «سر خوردن فرش روی سرامیک و علل و راهکارهای جلوگیری»، می‌توانید بهترین ترفندها برای حفظ فرش در برابر لیز خوردن را بیاموزید.

امیدوارم با به‌کارگیری این نکات، همیشه فرش‌هایی سالم و زیبا داشته باشید.