آشنایی با انواع دستگاه فرش بافی

در این مقاله، به بررسی تحولات شگفت‌انگیز در صنعت فرش‌بافی با ورود انواع دستگاه فرش بافی می‌پردازیم. فرش به عنوان میراثی ماندگار از گذشته، با ظهور فناوری‌های نوین و جایگزینی دستگاه‌های پیشرفته به جای روش‌های سنتی، تحولی عظیم را تجربه کرده است.

برای هر علاقه‌مند به صنعت فرش و یا حتی کسانی که صرفاً به زیبایی و ظرافت این محصول دستبافته علاقمند هستند، آشنایی با انواع مختلف دستگاه‌های فرش بافی امری ضروری است. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، فرآیند تولید فرش را متحول کرده و سرعت و سهولت آن را به طور چشمگیری افزایش داده‌اند. در این مقاله از مجله فروشگاه اینترنتی فرش مشهد، به بررسی انواع مختلف دستگاه‌های فرش بافی و ویژگی‌های منحصر به فرد هر یک خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از دنیای پیچیده تولید فرش دست یابیم.

تاریخچه دستگاه فرش بافی

کیفیت فرش ماشینی نه تنها به مواد اولیه بکار رفته در آن، بلکه به شدت تحت تاثیر نوع دستگاه فرش بافی و تکنولوژی به کار رفته در آن نیز قرار دارد. دستگاه‌های فرش بافی با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های مختلف، روش‌های بافت متنوعی را اجرا می‌کنند که هر یک بر روی کیفیت و ظرافت فرش تاثیرگذار است.

شرکت‌های شونهر آلمان و واندویل بلژیک از پیشگامان صنعت دستگاه فرش بافی در سطح بین‌المللی هستند. این دو شرکت از بدو صنعتی شدن تولید فرش ماشینی، همواره در کنار بافندگان و تولیدکنندگان بوده و با ارائه نوآوری‌های خود در زمینه دستگاه‌های فرش بافی، به ارتقای کیفیت و تنوع محصولات این صنعت کمک شایانی کرده‌اند.

مطالعه بیشتر: نکات مهم در انتخاب فرش بلژیکی برای خانه شما

معرفی انواع دستگاه فرش بافی

در ادامه به مهم ترین انواع دستگاه فرش بافی اشاره کرده ایم:

 دستگاه بافت فرش ماکویی

اولین دستگاه فرش بافی که به طور تخصصی در تولید فرش ماشینی کاشان مورد استفاده قرار گرفت، دستگاه ماکویی نام داشت. با وجود اینکه این دستگاه آغازگر عصر جدیدی در صنعت فرش بافی ایران بود، اما به دلیل محدودیت‌هایی از قبیل تعداد شانه کم (حداکثر ۴۴۰ شانه)، سرعت پایین بافت، صدای زیاد، اتلاف بالای نخ، محدودیت در تنوع طرح و نقشه، دشواری تعویض نقشه و مهم‌تر از همه دو خاب بودن فرش‌های تولیدی، به تدریج از خط تولید کارخانه‌ها کنار گذاشته شد.

این محدودیت‌ها نشان می‌دهد که دستگاه‌ فرش بافی ماکویی اگرچه اولین گام در صنعتی شدن تولید فرش بودند، اما به دلیل فناوری محدود خود نتوانستند به نیازهای روزافزون بازار پاسخ دهند و دستگاه‌های پیشرفته‌تر جایگزین آن‌ها شدند.

در گذشته، تکنولوژی دستگاه‌های فرش‌بافی به گونه‌ای بود که برای افزایش بهره‌وری، دو تخته فرش به طور همزمان بافته می‌شدند. یکی از این تخته‌ها از کیفیت بالاتری برخوردار بود، اما تخته دیگر کیفیت پایین‌تری داشت. این امر به دلیل محدودیت‌های تکنولوژیکی دستگاه‌ فرش‌بافی آن زمان بود. خوشبختانه، پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه فناوری تولید فرش و بهبود طراحی دستگاه‌های فرش‌بافی، این مشکل را به طور کامل برطرف کرده است. امروزه، دستگاه‌ فرش‌بافی قادرند با دقت و کیفیت یکسانی، فرش‌هایی با طرح‌ها و اندازه‌های مختلف تولید کنند.

دستگاه بافت فرش تکسیما

با ورود دستگاه‌های تکسیما به بازار فرش‌بافی، تحولی شگرف در این صنعت ایجاد شد. سرعت بالای بافت، قابلیت خواندن نقشه‌های فرش توسط سی‌دی و همچنین کاهش میزان آهار مورد نیاز، این دستگاه‌ها را به رقبای خود برتری بخشید. تکنولوژی پیشرفته به کار رفته در دستگاه‌های تکسیما، به ویژه قابلیت استفاده از ضایعات فرش در فرآیند تولید، باعث کاهش دورریز و بهبود بهره‌وری شد.

این دستگاه‌ها با جلب توجه بافندگان، به سرعت جای خود را در صنعت فرش‌بافی باز کردند. نخ‌های ویسکوز، اکریلیک و پلی استر به عنوان مواد اولیه در دستگاه‌های فرش‌بافی ماشینی استفاده می‌شوند که از میان آن‌ها، نخ اکریلیک به دلیل دوام بالا و کیفیت ممتاز، بهترین گزینه محسوب می‌شود.

یکی از چالش‌های اصلی در استفاده از دستگاه فرش بافی با عرض ۳ متر و طول نامحدود، وجود نخ‌های اضافی در پشت فرش است. این موضوع که در دستگاه‌های تکسیما، به‌ویژه مدل‌های ADR کمتر دیده می‌شود، به دلیل فناوری پیشرفته‌تر این دستگاه‌هاست که بافت محکم‌تر و با دوام‌تری را ایجاد می‌کند. با این حال، در کلیه دستگاه‌های تکسیما، فرآیند حذف این نخ‌های اضافه در مرحله آهار، به زمان و هزینه بیشتری نیاز دارد و به نوعی یک عملیات اضافی در خط تولید محسوب می‌شود. در میان دستگاه‌های تکسیما، مدل‌های مرتنز و ASR نیز وجود دارند که هر یک ویژگی‌های خاص خود را دارند.

دستگاه بافت فرش شونهر

دستگاه فرش بافی شونهر آلمان، یکی از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تولید فرش ماشینی در کاشان است که به طور تخصصی برای بافت فرش‌های ۷۰۰ شانه با تراکم ۲۱۰۰ طراحی شده است. این دستگاه‌ها، فرش‌هایی با کیفیت بسیار بالا تولید می‌کنند که به دلیل تعداد شانه و تراکم مناسب، برای استفاده روزمره بسیار بادوام و مقرون به صرفه هستند. فرش‌های تولید شده با دستگاه‌های شونهر، از مرغوب‌ترین محصولات فرش کاشان محسوب می‌شوند.

مطالعه بیشتر: فرش شونهر چیست و چرا محبوب است؟

دستگاه بافت فرش واندویل

دستگاه‌های فرش بافی واندویل به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین تجهیزات در صنعت تولید فرش ماشینی شناخته می‌شوند. این دستگاه‌ها با بهره‌گیری از آخرین تکنولوژی‌ها، قادر به بافت فرش‌هایی با عرض ۴ متر و تراکم بالای ۷۰۰ شانه هستند. کیفیت بالای بافت، نظم در طرح‌ها، کاهش آلودگی صوتی و تنوع در اجرای نقشه از جمله مزایای استفاده از دستگاه‌های فرش بافی واندویل محسوب می‌شوند. همچنین، قابلیت بافت کریستالی و اجرای دقیق طرح‌ها بر روی فرش‌های تولیدی با این دستگاه‌ها، زیبایی و جذابیت آن‌ها را دوچندان کرده است. انواع مختلف دستگاه‌های واندویل مانند Hcp، Hci، Crx  وClp، هر کدام ویژگی‌ها و کاربردهای خاص خود را دارند.

دستگاه‌های فرش بافی واندویل از جمله پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات موجود در صنعت فرش‌بافی محسوب می‌شوند. این دستگاه‌ها توانایی بافت فرش‌هایی با کیفیت بسیار بالا، مانند فرش‌های ۱۵۰۰ شانه و تراکم ۴۵۰۰ را دارا هستند. همچنین، میزان ضایعات تولید در این دستگاه‌ها بسیار پایین بوده و راندمان تولید را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهند.

شرکت واندویل به همراه شونهر، دو رقیب اصلی در زمینه تولید دستگاه‌های فرش‌بافی صنعتی هستند. اگرچه شونهر در بافت فرش‌های ریزبافت شهرت بیشتری دارد، اما واندویل با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های روز دنیا، توانسته است جایگاه ویژه‌ای در بازار جهانی این صنعت پیدا کند. به همین دلیل، بسیاری از کشورهای تولیدکننده فرش مانند ایران، مصر، چین و ترکیه از دستگاه‌های واندویل برای تولید فرش‌های ماشینی خود استفاده می‌کنند.

اگر بخواهیم در مورد کیفیت و مشخصات فرش‌های ماشینی ایران و ترکیه صحبت کنیم، باید بگوییم که فرش‌های با شانه‌های بالا مانند ۱۲۰۰ و ۱۵۰۰ عمدتاً در ایران تولید می‌شوند و ترکیه به طور معمول تا ۵۰۰ شانه را تولید می‌کند. با این حال، ترکیه در طراحی‌های مدرن و متنوع فرش‌های ماشینی پیشرو است. اما به دلیل پایین بودن شانه و تراکم این فرش‌ها، کیفیت آن‌ها نسبت به فرش‌های ایرانی کمتر است و همین موضوع باعث می‌شود قیمت فرش‌های ماشینی ترکیه کمتر از فرش‌های ایرانی باشد.

مطالعه بیشتر: معرفی برندهای فرش ترکیه| 10 برند معروف

برای دستیابی به ظرافت بیشتر در طرح و نقش فرش‌های ماشینی، ناچاریم با افزایش شانه و تراکم فرش، از نخ‌های ظریف‌تر و کوتاه‌تری استفاده کنیم. این تغییر باعث کاهش ضخامت و نرمی فرش می‌شود. گرچه ظرافت حاصل از این روش، زیبایی فرش را دوچندان می‌کند، اما فرش‌های با شانه و تراکم بالا به دلیل ساختار ظریف خود، برای استفاده روزانه مناسب نیستند و ممکن است زودتر آسیب ببینند.